Cymuned yn ystod COVID-19

Pan darodd y cyfyngiadau symud y wlad ym mis Mawrth, cafodd byd miliynau o bobl eu crebachu i bedair wal.

Cafodd symud ei gyfyngu i strydoedd a siopau lleol. Roedd pobl agored i niwed a’r henoed mewn perygl o ddal y feirws pe bydden nhw’n mynd allan i siopa am fwyd, ond yn wynebu newyn ac unigrwydd pe bydden nhw’n aros y tu mewn. Roedd hi’n ymddangos yn amser anobeithiol iawn, ac nid oedd yn glir sut y gallem barhau i weithredu fel cymdeithas.

Ac eto, yn yr amgylchiadau anodd hyn, ymddangosodd cysylltiadau newydd. Daeth grwpiau cymunedol hyperleol i’r amlwg ar Facebook, gan gynnig cefnogaeth i gymdogion mewn angen. Ar fy stryd i, cafodd taflenni eu postio yn annog y rheiny oedd angen cymorth i gael bwyd a phresgripsiynau i gysylltu â nhw am gymorth.

Mae bwytai a siopau cludfwyd lleol wedi trawsnewid eu modelau busnes arferol er mwyn helpu’r rhai sydd ei angen, gan ddanfon prydau bwyd i weithwyr y GIG.

Ac fe wnaeth sefydliadau bach, gwirfoddol, oedd mewn perygl o fethu’n gyfan gwbl, newid o’u nodau elusennol arferol ac esblygu’n grwpiau sy’n cynnig achubiaeth i bobl mewn angen.

Mae’r cyfyngiadau symud wedi dangos, mewn anhrefn ac ansicrwydd, bod cymuned gysylltiedig yn gymuned sy’n gallu goroesi. Mae’r cysylltiadau hyn, a grëwyd gan awydd i weld rhywbeth da yn digwydd allan o argyfwng, wedi darparu cymorth hanfodol i’r rhai mwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas.

Sefydliadau bach, ar lawr gwlad sydd yn y sefyllfa orau i helpu eu cymuned leol oherwydd eu bod yn adnabod y bobl ac yn deall yr heriau sy’n eu hwynebu. Yr unig reswm mae’r sefydliadau hyn wedi gallu goroesi yw oherwydd y grantiau maen nhw wedi’u cael, yn aml wedi’u hariannu gan roddion gan fusnesau, unigolion a’r Llywodraeth.

Bydd y gwerthfawrogiad newydd hwn o gryfder gweithredu cymunedol wedi bod yn syndod i lawer, ond nid i’m cyd-weithwyr a minnau.

Ers 20 mlynedd, mae Sefydliad Cymunedol Cymru wedi bod yn cysylltu rhoddwyr â’r bobl sy’n sbarduno newid a mynd i’r afael â rhwystrau mewn cymunedau lleol ledled Cymru.

Un o’r pethau rwy’n ei garu fwyaf am fy swydd yw gweld drosof fy hun y gwaith sy’n cael ei wneud ledled Cymru, ar lefel llawr gwlad, gan helpu pobl o bob cefndir.

Rydym yn helpu i sicrhau bod gweithredu cymunedol yn digwydd.

Cyflwynodd COVID19 nifer o heriau i ni, ond hefyd y cyfle i ddangos ein hyblygrwydd fel sefydliad.

O fewn pedwar diwrnod o gyflwyno’r cyfyngiadau symud, roeddem wedi sefydlu Cronfa Gwydnwch Coronafeirws Cymru, ac erbyn diwedd yr wythnos gyntaf, roedd £400,000 yn y gronfa.

O fewn pythefnos, roeddem wedi rhoi grantiau i 65 o sefydliadau.

Rydym wedi cynnal 30 o baneli grant yn ystod y 3 mis diwethaf, sef y nifer o baneli grant y byddem yn eu cynnal mewn blwyddyn fel arfer.

Gyda’i gilydd, ers canol mis Mawrth, rydym wedi cyflawni cyfanswm o £2.6 miliwn o arian cronfa, gyda grantiau wedi’u dyfarnu i dros 400 o grwpiau ledled y wlad.

Mae’r cyfyngiadau symud wedi bod yn gyfnod anodd ond mae hefyd wedi rhoi cyfle i ni ddangos gwaith hanfodol grwpiau a sefydliadau ar lawr gwlad a rhai hyperleol a rhoi gwybod i bobl Cymru beth yw ein nodau.

Os hoffech gael gwybod sut y gallwch ymwneud â’r gwaith rydyn ni’n ei wneud, cysylltwch â ni.