O Gaerdydd i Amlwch… darganfod gwir harddwch Cymru

Mae Tricia Bowen, gwirfoddolwr o Awstralia, newydd ddychwelyd o daith o amgylch Cymru yn siarad â grwpiau rydym wedi eu cefnogi am bŵer grantiau bychain. Yma mae Tricia yn rhoi’r gwaelod i lawr ar ei thaith adrodd straeon epig ar draws Cymru.

Mae wythnosau lawer wedi mynd heibio ers i mi ysgrifennu fy mlog cyntaf, ac rwyf bellach wedi dod yn gylch llawn ac wedi dychwelyd i Gaerdydd lle dechreuodd y daith hon. Doeddwn i ddim hyd yn oed yn gallu dyfalu pa filltiroedd oeddwn i’n eu cwmpasu.

Dwi wedi teithio i Ddinas Powys, Tredegar, Merthyr Tudful, Treherbert a Phort Talbot yn y de. Dwi wedi siarad gyda phobl yn Abergwaun, Tregaron a Llanfair-ym-Muallt. Dwi wedi teithio i’r gogledd i Fangor, Amlwch a Llangollen. Dwi wedi defnyddio bysus neu drenau lleol i fynd o gwmpas felly dwi hefyd wedi cael y pleser o gwrdd â llawer o bobl leol, ac weithiau hyd yn oed eu cŵn, sydd wedi rhoi llawer o lawenydd i mi!

Yn ogystal ag ymweld â gwahanol grwpiau a sefydliadau a gefnogir gan Sefydliad Cymunedol Cymru, roeddwn hefyd yn cynnwys detour personol byr. Es i Dreharris, i weld y tŷ lle’r oedd fy Nana yn byw unwaith. Fe wnes i gnocio ar y drws, gan obeithio cyflwyno fy hun i’r perchnogion presennol. Yn anffodus, nid oedd neb gartref. Ond doedd dim ots. Mae’r arwydd croeso sy’n hongian ar y drws hwnnw yn dweud y cyfan. CROESO – Mae CROESO wedi bod yn air rwyf wedi ei glywed sawl gwaith ar y daith hon.

Rwyf wedi clywed pethau eraill dro ar ôl tro hefyd. Mae ymadroddion fel ‘Roeddwn i jest eisiau helpu’, ‘Roedden ni’n gweld bod angen’, ac ‘rydyn ni wedi dod fel teulu’, wedi bod yn rhan annatod o bob sgwrs. Rwyf wedi fy syfrdanu gan faint mae pobl yn barod i’w wneud dros ei gilydd, faint maen nhw’n gwerthfawrogi pwysigrwydd cysylltiad cymdeithasol, a pha mor awyddus ydyn nhw i adeiladu ac anrhydeddu eu cymunedau.

Rwyf wedi gweld harddwch naturiol anhygoel. Llynnoedd goleuedig yn Eryri. Clogwyni godidog yn disgyn i’r môr o amgylch Abergwaun ac Aberteifi. Grŵp o elyrch gwyn balch yn crwydro ar ddŵr glas llonydd ger Bangor. Gallai’r rhestr honno barhau.

Ond rwyf hefyd wedi cael fy swyno gan harddwch bodau dynol. Plant egnïol a thalentog, wedi’u hamgylchynu gan oedolion cefnogol a chariadus, canu, dawnsio a gwneud gwaith celf cymhleth. Ymgasglodd pobl mewn Canolfan Rhannu Bwyd i gasglu cyflenwadau mawr eu hangen, gan gyfarch ei gilydd gydag anwyldeb a hiwmor dwfn. Pobl oedrannus â dementia, yn gwisgo yng nghynhesrwydd yr haul tra’n gweithio mewn gardd gymunedol persawrus. Chwaraewyr rygbi cadair olwyn talentog yn symud gyda gras a chyflymder mellt. Unwaith eto, mae gormod o enghreifftiau i’w rhestru.

Byddaf yn dychwelyd i Awstralia yn y dyddiau nesaf. Unwaith rydw i adref, ac wedi gwella o’r oedi jet anochel, rwy’n bwriadu ysgrifennu am bob grŵp rydw i wedi’i gyfarfod a gobeithio arddangos y gwaith maen nhw’n ei wneud. Ar ryw adeg i lawr y trac, bydd y cyfrifon hyn ar gael ar wefan Sefydliad Cymunedol Cymru ac ar eu platfformau cyfryngau cymdeithasol, ynghyd â’r ffotograffau rydw i wedi’u tynnu ar hyd y ffordd.

Hoffwn orffen trwy ddiolch i Sefydliad Cymunedol Cymru, ac yn enwedig Anoushka Palmer ac Andrea Powell. Diolch yn fawr iawn i bawb a gytunodd yn hael i gwrdd a siarad â mi.

Hoffwn hefyd ddiolch enfawr i bobl Cymru. Rwy’n deall bod llawer o bobl ledled y wlad yn profi caledi economaidd ar hyn o bryd. Rwyf wedi ei weld ac wedi clywed amdano gyda fy llygaid a’m clustiau fy hun. Ond rwyf hefyd wedi gweld y cryfder, yr haelioni a’r balchder sy’n bodoli mewn cymunedau Cymreig.

Mae bod yn dyst i hynny wedi bod yn fraint anhygoel.